Bedenizin Sesine Kulak Verin

Kanserli Hücreler Çoğalma Yeteneğine Sahip

İnsan vücudunda dokuları oluşturan trilyonlarca hücre, bir yandan genlerde kodlanmış programlı hücre ölümü ile yok olurken, diğer yandan bir dizi kural ve düzen içinde gerektiği zaman ve gerektiği kadar çoğalabilme yeteneğine sahiptir.  Kanserleşmiş hücrenin özelliği ise, programlı hücre ölümüne tabi olmadan başına buyruk olarak durmadan çoğalma yeteneği kazanmasıdır. Böyle bir oluşum dokuların yapısındaki doğal bariyerleri kontrolsüzce aşarak istilacı bir kitle (tümör veya neoplazm) oluşturur. Bu durumda giderek genişleyen bir tarzda organ fonksiyonlarında bozulmalara neden olur.

Kansere Eşlik Eden Ortak Semptomlar Olabilir

Kanser hastalığına eşlik edebilen birkaç semptom ve bulgu olabilir. Bunlardan başlıcaları; izah edilemeyen halsizlik, bitkinlik, anemiye işaret eden solukluk, kilo kaybı, ateş ve terleme, cilt ve göz aklarında renk değişimleri, karın veya uzuvların genişlemesi gibi vücut ölçülerinde izah edilemeyen değişikliklerdir. Ayrıca vücudun herhangi bir yerinde el veya gözle fark edilebilen yumru ve kitleler, iştah, yeme, küçük veya büyük abdest gibi doğal fonksiyonlarda fark edilen her türlü anormallikler bir kanser habercisi olabilir. Bu nedenle uzman bir hekim tarafından değerlendirildikten sonra kanser teşhisi yapılabilir.

Kanser Tanısı Nasıl Konulur?

Kanser tanısında ilk adım şikayet, semptom ve bulguların bir uzman hekim tarafından dikkatlice değerlendirilmesi ve kapsamlı bir fizik muayenesidir. Bir şüphe söz konusu olduğunda detaylı kan testleri yanında belli organ ve sistemlere yönelik görüntüleme tekniklerine (ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, magnetik resonans-MR görüntüleme) başvurulur. İçi boş organların kanserlerinden şüpheleniliyorsa endoskopik gözleme son derece değerlidir. Günümüzde gelişmiş optik sistemlerle lümenli her organın endoskopik incelenmesi ve bir tümör saptandığında patolojik örnek almak (biyopsi) mümkündür.

Erken Tanı Hayat Kurtarır

Tümör ve ilgili lenfatik dokuların çıkarılması sonrası yapılan patolojik inceleme ile kesin evre belirlenir. Yeni başlayıp sağlıklı hücre dizilimini henüz bozmayan kanserler in-situ olarak adlandırılırlar ve hastalığın en erken evresini temsil eder. Bunlar vücuttan uzaklaştırıldığı takdirde yüz de yüz iyileşme söz konusudur. Uygun tedavilere rağmen hastalardaki yaşam beklentisi hastalığın evresi ile sıkı bir paralellik (korelasyon) gösterir. Bu nedenle “Erken tanı hayat kurtarır” kuralı bilimsel bir gerçekliğe dayanmaktadır.

Kanserden Korunma Yolları

Kanserle mücadelede alınabilecek önlemler 2 gruba ayrılır. Bunlar; primer (birincil) korunma ve sekonder (ikincil) korunma olarak adlandırılır. Tabii kanserden korunabilmenin ilk adımı hastalık hakkında yeterli bilgiye sahip olmaktan geçer. Bu nedenle özellikle önlenebilir çevresel faktörler konusunda toplumun eğitilmesi, bilinçlendirilmesi ve devletin koruyucu düzenlemeler getirmesi şarttır. Ayrıca aşılama ile bazı enfeksiyonların önüne geçilerek kanser oluşmadan önlem alınabilmesi de mümkündür. Bu yüzden toplumun kansere karşı aşılama konusunda da bilgi sahibi olması gerekir.

Neler Yapılabilir?

Sigara ile mücadele birincil öneme sahiptir. Tüm kanserler arasında sıklık yönünden birinci sırada gelen akciğer kanseri ile sigara ilişkisi doğru orantılıdır. Bunun dışında gırtlak (larinx), baş-boyun, mesane, mide ve pankreas kanserleri ile tütün arasında kuvvetli bir ilişki söz konusudur.

Obezite ile başta meme ve pankreas kanserleri olmak üzere birçok kanser türü arasında pozitif ilişki olduğu bilinmektedir. Bu yüzden beslenme ve egzersiz düzenlemeleriyle obezite ile mücadele kanserden korunma adına oldukça önemlidir.

Temiz hava ve içme sularının korunması adına yapılacak çalışmalar haricinde radyasyondan uzak kalınması da halk sağlığı adına gereklidir.  Çalışma ortamlarına ait riskler de kanserden korunmada rol oynar. İşçi güvenliği adına alınabilecek tedbirlerle birçok insan kanserden korunabilir. Tüm bu tedbirler kanserle mücadelede primer (birincil) korunma olarak adlandırılır.